ویژگىهاى عمومى گسلهاى ایران
گسلها نوعى ساختار خطى، همراه با جابهجایى هستند که بر تحولات زمینساختى و همچنین تکوین حوضههاى ساختارى – رسوبى ایران اثر در خور توجه داشتهاند. از این میان، اثر گسلهاى طولى عمده، همزمان با جنبشهاى کوهزایى کاتانگایى (پرکامبرین پسین) به مراتب بیشتر است. روند این گسلها در بیشتر جاها با روندهاى زمینساختى مربوط به چینخوردگى کاتانگایى همخوان است و در راستاى شمالى – جنوبى قرار دارد، ولى روندهاى شمال باخترى – جنوب خاورى (روند زاگرس) نیز گزارش شده است. جدا از دو روند گفته شده. روند سومى در راستاى شمال خاورى – جنوب باخترى، بر گسلهاى ایران حاکم است، بر اساس مطالعاتی که بر روی روند شکستگیهای پوسته ایران صورت گرفته چهار روند اصلی در گسل ها قابل بررسی است ، که بترتیب اهمیت این چهار روند شامل :
» گسل آبیک - فیروزکوه
» گسل البرز
» گسل لاهیجان
» گسل آستارا
» گسل سمنان
» گسل تبریز
» گسل ارومیه
دوستان عزیز برای یاری ما لطفا نظرهای خود را با ما در میان بگذارید
ادامه مطلب ...زمین پزشکی حاصل مشارکت متخصصان علوم زمین و پژوهشگران علوم پزشکی و بهداشتی برای بررسی مسائل تندرستی حاصل یا تشدید شده از مواد زمین مثل سنگها، خاک، آب و فرآیندهای زمین شناختی است. از طریق زمین پزشکی می توان ریشه بسیاری از بیماری ها و عوارض را در مواد طبیعی زمین جستجو کرد.
زمین پزشکی حاصل مشارکت متخصصان علوم زمین و پژوهشگران علوم پزشکی و بهداشتی برای بررسی مسائل تندرستی حاصل یا تشدید شده از مواد زمین مثل سنگها، خاک، آب و فرآیندهای زمین شناختی است.
از طریق زمین پزشکی می توان ریشه بسیاری از بیماری ها و عوارض را در مواد طبیعی زمین جستجو کرد. باید روشهای ژئوشیمیایی و کانی شناختی را در آسیب شناسی و مطالعه گذرگاه های درونی بدن به کار گرفت. به این ترتیب می توان جنبه های مثبت و منفی رابطه میان مواد زمین و تندرستی انسانها را نیز شناسایی کرد. بررسی ها نشان می دهد آتشفشان ها و فعالیت های مرتبط با آنشفشان، فلزها و عناصر دیگر را از اعماق زمین به سطح می آورند. خاکستر آتشفشان ها عناصر جدید را به محیط زیست وارد می کند که می تواند باعث سمناکی در زنجیره غذایی شود. ابرهای خاکستر آتشفشانی می تواند باعث خطرهای زیادی در سطح جهانی در رابطه با تندرستی انسانها شود و بیماری های مختلفی از التهاب اندک ریوی و سیلیکوسیس را ایجاد کند. زمین لرزه ها به طور مستقیم و غیر مستقیم سلامتی ما را تهدید می کند؛ اما اثرات غیر مستقیم آنها نیز باید مورد توجه قرار گیرد. بسیاری از این مسائل حاصل زمین لغزش هایی است که بر اثر زمین لرزه ایجاد می شوند و قارچهای بیماری زایی را وارد غبار هوا می کند که باعث بیماری تب دره می شوند.
مقادیر بالایی عنصر آرسنیک در آب آشامیدنی مسائل بسیار ناگواری را برای میلیون ها نفر در آسیا ایجاد کرده است، رفع این معضل نیاز به مطالعه دقیق سنگ هایی دارد که آرسنیک از آنها شسته می شود و نیز شرایطی که بر اثر آنها آرسنیک به حرکت در می آید. هم اکنون در بنگلادش و بنگال غربی در هند، نزدیک به 60 میلیون نفر به درجات مختلف مبتلا به عوارض و بیماری های حاصل از آرسنیک هستند. مسمومیت مزمن حاصل از آرسنیک شمار زیادی از مردمان جنوب چین را مبتلا کرده است و بیماران عوارضی همچون لکه های پوستی و ضخیم شدگی را نشان می دهند. اما برخلاف بنگلادش و بنگال غربی، بیماری این مردم در رابطه با آب نیست، بلکه در رابطه با فلفل سرخ است.
در بخش های جنوبی چین، فلفل سرخ تولید شده از مزارع، بالای اجاق هایی خشک می شود که در آنها از زغال سنگ به عنوان سوخت استفاده می شود و این زغال سنگها غنی از آرسنیک است. در حالیکه فلفلها خود آرسنیک بسیار اندکی دارند، اما خشک کردن آنها روی اجاق های زغال سنگ غلظت آرسنیک را بیش از 500 برابر افزایش می دهد. مصرف این فلفلها و نیز تنفس هوای بسته اتاقها که آن هم غنی از آرسنیک است بیماری های پوستی زیادی را در مردم به وجود آورده است.
عنصر دیگر رادون است که گازی بی رنگ، نامرئی، بی بو و رادیواکتیو است که به آسانی از درون سنگها بالا می آید و وارد خانه هایی می شود که روی این سنگها ساخته شده اند. رادون تهدیدی مهم به تندرستی انسانها بر اثر تابش طبیعی رادیواکتیو است و قرار گیری در معرض رادون به سرطان ریه منجر می شود.
رادون و آرسنیک مثالهایی از عناصر خطرناک هستند. عناصر دیگر موجود در سنگها و آب، گاه برای تندرستی مفید و ضروری هستند و کمبود برخی عناصر اثرات ناگواری برجای می گذارد. جوامع ساکن در مناطق کوهستانی دچار کمبود ید هستند؛ چرا که ید به آسانی از خاک این مناطق که بارندگی زیادی دارند شسته و از محیط خارج می شود.
تحقیقات دیگر حاکی از خاک خواری در موجودات زنده است. خوردن آگاهانه خاک در برخی جانوران و از جمله انسان مشاهده شده است. به نظر برخی متخصصان تغذیه، این عمل پاسخی رفتاری برای کاهش سمناکی برخی مواد موجود در رژیم غذایی در نظر گرفته شده و به نظر برخی، در راستای تأمین کمبودهای تغذیه است. خاک خواری در سال های اخیر نیز مورد توجه برخی پژوهشگران قرار گرفته است. پژوهش های گسترده از سوی گروهی از متخصصان علوم مختلف انجام گرفته است و در آن به خوردن خاک به عنوان مکمل غذایی از جمله آهن و یا اثرات عناصر سمی آن مانند سرب و عناصر رادیواکتیو پرداخته اند. مسائل بهداشتی حاصل از مواد زمین و فرآیندهای زمین شناختی بسیار فراتر از آن است که به ذهن می رسد، تندرستی حدود 3 میلیارد نفر از مردم جهان تحت تأثیر این فرآیندها و مواد است؛ اما بسیاری از مردم اطلاعی از آن ندارند.
اطلاع رسانی بیشترین نقش و اهمیت را نه تنها برای عامه مردم، بلکه برای پزشکان متخصصان بهداشت، تصمیم گیرندگان و برنامه ریزان دارد. اگر این مسائل در برنامه ریزی های تندرستی وارد شوند، بسیاری از اثرهای منفی بهداشتی را می توان حذف کرد. دانشمندان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه باید برای حل این مشکل جهانی گردهم آیند و یکی از مهمترین روش های اطلاع رسانی برگزاری کارگاه های آموزشی کوتاه مدت است تا امکان تبادل دانش متخصصان فراهم باشد
با مرورى بر تاریخچه لرزهخیزى ایران دیده مىشود که کشور ایران یکى از نواحى لرزهخیز دنیا است. در بخش بیشتر ایران، لرزهخیزى در ارتباط مستقیم با تجدید فعالیت گسلهاست و بیشترین تکاپوهاى لرزهخیزى در امتداد گسلهاى فعال روى داده است.
به گفته دیگر، بسیارى از زونهاى داراى گسلهاى عمده و همبرىهاى زمینساختى غیر عادى، داراى ناآرامىهاى لرزهاى بوده و زمینلرزههایى را به وجود میآورند. گفتنى است حرکات لغزشى در امتداد گسلها، ممکن است از نوع خزش آرام و بدون زمینلرزه باشد.
گسل زمینلرزهاى، نوعى شکستگى زمین است که در اثر زمینلرزه کم ژرفا تولید شده باشد و به طور کلى با تجدید حرکت دوباره گسلهاى پیشین همراه هستند. این گونه گسلها مىتوانند درباره سازوکار رهاسازى انرژى لرزهاى در طى زمینلرزه و نیز تنشهاى ناحیه اطلاعات لازم را بدهند.
بیشتر گسلهاى زمینلرزهاى شناخته شده ایران، طولى بیش از 40 کیلومتر دارند و همه آنها با زلزلههاى مخرب با بزرگى بیشتر از 7 ، همراهاند.
در تمام حالتها، جهت گسلهاى زمینلرزهاى ایران گویاى جهت فشارى در راستاى NNE-SSW است که با جهت حرکت شمال خاورى صفحه عربستان هماهنگى دارد.
گسلهایى که برخوردار از یک یا چند ویژگى زیر باشند، گسلهاى جُنبا یا گسلهایى با توانایى جنبش به حساب میآیند (بربریان و همکاران، 1364) :
* کانونیابى رو مرکز زمینلرزههاى بزرگ در مکانى از درازاى گسل و یا در فرادیواره آن
* گسلش در نهشتههاى کواترنرى پسین
* داشتن دیواره حفظ شده
* داشتن ریزلرزههاى زیاد که با شبکه کامل و بسته لرزهنگارى محلى با خطاى کم در کانونیابى روى زمین و ژرفى و زمانگیرى یکنواخت برداشت میشوند.
* داشتن بستگى به یک گسل شناخته شده جُنبا.
نام و بعضى ویژگیهاى گسلهاى ایران با پیشینه لرزهخیزى در جدول زیر خلاصه شده است (گزارش ملى زلزله).
نام | موقعیت جغرافیایى | درازا (کیلومتر) | امتداد | شیب |
گسل زلزلهخیز | 60 کیلومترى (NW) نیشابور | 66 | NW-SE | SW |
گسل فشارى کوهبنان | شمال کرمان- خاور زرند | 300 | NW-SE | NE |
گسل کویر بزرگ (دورونه) | تربتحیدریه | 700 | NW-SE | 85 |
گسل (راندگى) کهریزک | 10کیلومترى شاهعبدالعظیم | 40 | E - W | N |
گسل راستالغز گارون | 15کیلومترى جنوب نهاوند | 35 | NW-SE | SW |
گسل گرمسار | شمال خاورى گرمسار | 100 | NE-SW | NNW |
گسل فشارى گوک (سروستان) | 80کیلومترى خاور کرمان | 200 | NNW | SW |
گسل راستالغز نهاوند | 5/2 کیلومترى جنوب نهاوند | 65 | NW-SE | SW |
گسل فشارى نیشابور | 30 کیلومترى شمال نیشابور | 52 | NW-SE | NE |
گسل فشارى مُشا | 200 | NW-SE | N-NE | |
گسل فشارى الموت | پهلوى جنوبى دره الموت | 52 | NW-SE | sw30 |
گسل فشارى ایپک | جنوب بویینزهرا | 85 | E-W | N |
راندگى بایجان | شمال راههزار | 45 | NW-SE | N |
گسل فشارى طالقان | جنوب طالقان | 64 | E-W | S |
گسل فشارى تسوج | 5کیلومترى شمال تسوج | 61 | NE-SW | NW |
گسل جنوب رى | جنوب شاهعبدالعظیم | 5/18 | E-W | N-NW |
گسل فشارى خزر | جنوب دشت کرانهاى مازندران | 600 | E-W | S |
گسل فشارى رفسنجان | 20کیلومترىجنوبرفسنجان | 140 | NW-SE | SW |
گسل فشارى شاهوار | شمال–شمالخاور شاهرود | 60 | NW-SE | NW |
گسل فشارى شاهکوه | شمال-شمال باخترى شاهرود | 115 | NE-SW | NW |
گسل فشارى شمال البرز | دامنه شمالى البرز | 300 | E-W | S |
گسل فشارى شمال تبریز | بلافصل شمالى تبریز | 150 | NW-SE | NE |
گسل شمال تهران | بلافصل شمال تهران | 90 | E-W | N |
گسل (راندگى)شمال رى | جنوب بهشتزهرا | 17 | E-W | N |
گسل فشارى شمال قزوین | شمال قزوین | 60 | E-W | |
راندگى قزلاوزن(منجیل) | 65 | NW-SE | N-NW | |
گسل فشارى کشفرود | 120 | NW-SE | NE |
مطلبی که براتون در ادامه گذاشتم خلاصه کاملی از زمین شناسی ساختمانی است لطفا نظر یادتون نره
ادامه مطلب ...