گسل های شمال و شمال غرب ایران

» گسل  آبیک -  فیروزکوه

» گسل  البرز

» گسل  لاهیجان

» گسل  آستارا

» گسل سمنان

» گسل تبریز

» گسل ارومیه

   دوستان عزیز برای یاری ما لطفا نظرهای خود را با ما در میان بگذارید

گسل  آبیک -  فیروزکوه

در برخی از کتاب های زمین شناسی به این گسل نامهای دیگری داده اند که عبارتند از : گسله مشاء و یا  مشاء -  فشم .گسله آبیک -  فیروزکوه گسلی است با طول بیش از 40 کیلومتر که از آبیک قزوین تا فیروزکوه ادامه دارد . در ناحیه لواسان تهران گسل دو شاخه شده و گسله شمال تهران را در مرز کوه و دشت شهر تهران تشکیل می‌دهد . به عقیده نبوی این گسل در حاشیه جنوبی رشته کوه البرز تا شهر سمنان ادامه دارد . گسل آبیک -  فیروزکوه ، مرز جنوبی البرز شمالی را با ایران مرکزی می سازد . روند این گسل در بخش غربی ، جنوب شرق بوده و در بخشهای مرکزی ، شرقی غربی است و در بخش شرقی ، شمال شرق جنوب غرب است . این گسل در هر بخش از روند خود سازوکار متفاوتی دارد .

در بخش غربی، این گسل ، معکوس راستگرد و در بخش مرکزی معکوس و در بخش شرقی ، فشاری برشی چپگرد است . این گسل در واقع موجب راندگی رشته کوه البرز بر روی ایران مرکزی و در شمال تهران موجب راندگی سازند کرج بر روی آبرفتهای کواترنر دشت تهران شده است . در درة مشاء این گسل موجب راندگی واحدهای پرکامبرین ، کامبرین بروی سازند کرج شده است و شاخه های آن در درة کن آبرفتهای کواترنر را بریده اند که نشانه ای از فعال بودن این گسل در عهد حاضر است . قدیمی ترین فعالیت گسل نیز مربوط به پرکامبرین است .

بخش گسلی شمال تهران در حاشیه شمالی شهر تهران بصورت منقطع باعث رانده شدن توف های کرج گردیده است . آهنگ جابجایی در این بخش حدود 4 میلیمتر در سال است . بخشهایی از شاخه های فرعی این گسل وارد دشت تهران نیز شده است و بسیاری از ساخت و سازهای شمال تهران را با خطر مواجه کرده است . به شکلی که علاوه بر وجود خطر زمین لرزه و جابجایی، همچنین برش در سازه ها بدلیل اوج گیری ارتفاعات البرز در این ناحیه موجب شکل گیری زمین لغزشهای متعدد و بزرگ در طول گسل و مسیر رودخانه‌های درة مشاء شده است . طوریکه در درة مشاء این زمین لغزشها موجب ایجاد سدهای مصنوعی در طول دره شده و دریاچه هایی را تشکیل داده است ( از جمله دریاچة تار ) . این زمین لغزشها در طول گسلة شمال تهران موجب ایجاد ترکهای کششی در سازه های بخشهای شمالی شهر گردیده است . از جمله تخریب سازه های شهرک بوعلی و فرحزاد .

گسل  البرز

نامهای دیگر این گسل ، گسل شمال البرز یا جنوب خزر است . گسلی است در شمال رشته کوه البرز که در واقع جدا کنندة رشته کوه البرز از پوستة اقیانوسی خزر است . گسل البرز یک گسلة معکوس با شیب به سمت جنوب است . روند آن مشابه گسل آبیک -  فیروزکوه، در بخش غربی، شمال غرب -  جنوب شرق است که به گسله لاهیجان  و آستارا می پیوندد . در بخش مرکزی، شرقی غربی و در بخش شرقی، شمال شرق -  جنوب غرب است . ادامه این گسل را با شاخه های فرعی می توان تا حدود جنوب گنبدکاووس پیگیری کرد . این گسل شیستهای گرگان به سن دوونین و سازند کهر به سن پرکامبرین را متاثر کرده است که نشانگر قدیمی بودن این گسل تا پرکامبرین است . زمین لرزه‌های عهد حاضر در راستای این گسل ، همچنین بریده شدن رسوبات جوان در بخشهای مرکزی و شرقی به سن هلوسن به گونه ای که در برخی بخشها فعالیت این گسل باعث خردشدن و جابجایی خاکهای جنگلی شمال البرز شده است ، همگی دال بر فعال بودن این گسله است . زمین لرزه‌های 1933 گرگان -  1957 سنگ چال -  1990 رودبار به این گسل نسبت داده می شوند. بخش مرکزی این گسل نهشته‌های ژوراسیک سازند شمشک را بر روی گارنت‌های نئوژن رانده است .

گسل  لاهیجان

با روند تقریبی شرقی غربی در شمال کوه دماوند در بخش البرز مرکزی دیده می شود . ادامة گسل کندوان و طالقان و همچنین گسل شمال تبریز است . این گسله با شیبی به سمت جنوب در بخش مرکزی البرز دارای فعالیت لرزه‌ای بوده است . سازوکار این گسله بصورت معکوس و مولفة برشی چپگرد است .

گسل  آستارا

مرز پوستة اقیانوسی خزر با کوه‌های تالش بوده و یک گسل شمالی جنوبی است . گسل آستارا از حدود شهر رشت شروع شده و از کنار شهر آستارا گذشته و تا ماکو ادامه دارد . این گسل واحدهای پرکامبرین را تحت تاثیر دگرشکلی و دگرریختی قرار داده است . قدیمی ترین فعالیت این گسل مربوط به پرکامبرین و در طول دوران‌های زمین شناسی فعالیت داشته است . سازوکار فعلی این گسل راستالغز راستگرد معکوس است . مطالعات اخیر نشان داده که در طول دوران فعالیت ، سازوکار گسل تغییر کرده است . بر پایة یک ایده دریای خزر یک تالاب پشت کمانی است ، طوریکه در فرورانش پوسته اقیانوسی ( سوآن - آکه‌ را - قره داغ ) که موجب پیوستن قفقاز به ورقة توران شده ، تالاب پشت کمانی خزر با نیروهای کششی حاکم تشکیل شده و گسلة آستارا در آن دورة زمانی بصورت یک گسلة نرمال در اثر کشش پوسته فعالیت داشته است .

گسل سمنان

در ادامة گسل میامی از منطقه شمال سمنان نام گسله را سمنان گویند که تا ناحیة قم -  شمال دریچة نمک -  ادامه دارد . بیشتر بصورت گسل معکوس عمل کرده و موجب برپایی بلندی‌های شمال سمنان و فروافتادگی دشت سمنان شده است . در منطقة گرمسار گسترده شده و شاخه‌های فرعی آن گسلة گرمسار را تشکیل می دهد . گسلة گرمسار موجب رخدادهای زمین لرزه‌ای زیادی در چند دهة اخیر شده است . سازوکار زمین لرزه‌های گسلة گرمسار به گونه‌ای است که بزرگی زمین لرزه‌ها کم اما تعداد آنها زیاد است که علت آن پخش شدگی یا گسترش شاخه‌های فرعی گسل است . ادامة گسل سمنان از جنوب تهران ( شهر ری )        می گذرد و در ناحیة قم نیز شاخه‌های فرعی متعددی دارد ، از قبیل گسل کهریزک که موجب فروافتادگی سازند کهریزک می شود .

گسل تبریز

با روند شمال غرب -  جنوب شرق در شمال تبریز از بستان آباد شروع و تا کوه‌های میشو ادامه دارد . گسلی مرکب است و ترکیبی از شاخه‌های مختلف راستالغز راستگرد است . موجب برخاستگی زمینهای شرقی شده است . برخی معتقدند فعالیت ماگماتیسم سهند و سبلان ناشی از فعالیت این گسل است .

گسل ارومیه (گسل زرینه رود)

نام دیگر این گسل زرینه رود است . گسل مشخصی در شمال غرب ایران با راستای شمال غرب -  جنوب شرق است که در بخش انتهایی به تبریز می‌پیوندد . پیدایش دریاچة ارومیه بنا به عقیدة علوی و افتخارنژاد در اثر عملکرد گسلة ارومیه و تبریز است که حوضة ارومیه را یک حوضة پولا پارت می‌دانند .